Czy krawat na pewno pochodzi z Chorwacji?

Zadaniem krawata jest dekorowanie. Krawat nie ogrzewa żadnej części ciała ani też nie chroni pozostałych ubrań przed zabrudzeniem czy uszkodzeniem. Czemu więc ma służyć – krawat przede wszystkim dodaje koloru oraz ciekawego wzoru do formalnego oraz coraz częściej codziennego stroju mężczyzny.

Mimo, że dzisiejsze zastosowanie krawata kojarzy się z elegancją i klasycznym ubiorem, to jego historia wiąże się z wojskowością. Potocznie panuje przekonanie, że krawat wynaleźli Chorwaci. Sam pisałem o tym w 2010 roku. Jednak Jose Sims zwraca uwagę, że korzenie krawata mogą sięgać zdecydowanie dalej. W swojej książce „Icones of men’s style” pisze, że romańscy legioniści przedstawieni na Kolumnie Trojańskiej w Rzymie mają na szyjach szaliki, które mogą być ówczesną formą krawata.



Legioniści rzymscy
(zdjęcie pochodzi z www.digitalsculpture.org)

Idąc jeszcze dalej Sims pisze o żołnierzach Armii Terakotowej z dynastii Qin, którzy na szyjach mieli jedwabne sznury. Wszystkie te elementy miały pewną symbolikę związaną z rzemiosłem wojskowym i nie służyły jako ozdoba, ale trudno odmówić im pewnej koneksji z krawatem.



Armia Terakotowa
(zdjęcie pochodzi z www.piotrlipinski.pl)

Dopiero podczas Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648) chorwaccy najemnicy walczący w armii francuskiej stosowali szaliki bardzo podobne do znanych dzisiaj krawatów jako symbole wyróżniające ich od francuskich towarzyszy broni. Właśnie dlatego wyraz krawat jest lingwistycznie związany z nazwą Croat. Po tym czasie za sprawą Ludwika XIV zostały one zaadoptowane do mody niezwiązanej z wojskowym mundurem i zaczęły pełnić funkcję zdobniczą, uzupełniając ubiór mężczyzny. 

Chorwacki najemnik z Wojny Trzydziestoletniej
(zdjęcie pochodzi z www.adrijanaputovanja.hr)

Na początku XVIII wieku krawaty były robione z kilkakrotnie przewiązywanych pasków z taśmy muślinowej służącej do opatrywania ran, a dopiero od 1850 roku były wiązane podobnie jak współcześnie z prostokątnego paska materiału.

Współczesne krawaty pochodzą z 1924 roku kiedy amerykański krawiec Jeske Langsdorf opatentował swoje „na każdą pogodę i nie gniecące się” krawaty. Był to znany do dzisiaj charakterystyczny wzór składający się z trzech kawałków tkaniny, zszytych i złożonych dokładnie w jednym punkcie, z dołem ściętym w szpic. Skrojenie tkaniny pod kątem 45 stopni miało dawać gwarancję, że krawat nie będzie pognieciony po rozwiązaniu.

Aż do roku 1940 krawaty miały nieco inną proporcję niż współczesne. Miało to związek z zasadą, że najbardziej widoczny miał być kolor i ekstrawagancki wzór tkaniny. Dlatego stawiano raczej na szerokość niż długość krawatów.

Jak na tak subtelny dodatek na krawatach od zawsze skupiano ogromną uwagę podczas projektowania. Często wzory były wręcz ekstremalnie modne. Od minimalistycznych sznurowadeł datowanych na rok 1860 aż do skrajnie szerokich projektów Mr Fisha z lat 70tych XX wieku.



Brytyjski projektant Mr. Fish
(zdjęcie pochodzi z www.fashionfollower.com)

W drugiej dekadzie XX wieku bracia Brooks wyprodukowali krawaty w skośne pasy inspirowane wzorami noszonymi przez pracowników cywilnych armii brytyjskiej. Wprowadzili jednak drobną zmianę, mianowicie skos pasów w ich wzorach przebiegał w przeciwnym kierunku – od prawej strony po skosie w dół do strony lewej. Najlepiej sprzedawały się wówczas kolory niebieski i kasztanowy. Ten moment można uznać za początek do dziś panującej mody na krawaty w skośne pasy.



Pierwsze krawaty w skośne paski projetu Brooksbrothers, rok 1920.
(zdjęcie pochodzi z www.brooksbrothers.com)

Takie modele były również popularne na brytyjskich uniwersytetach. Symbolizowały przynależność do różnych społeczności, uczelnie obierały własną kolorystykę, aby tworzyć poczucie jedności swoich studentów. Podobny zwyczaj przejęły prywatne kluby dla gentlemanów - patrz poprzedni artykuł, a dzisiaj nawet partie polityczne – patrz Samoobrona.

Z tą tradycją jest nawet związana pewna anegdota. Aktor Norman Forbes-Robertson, prominentny członek londyńskiego Garrick Club założył na obiad różowo zielony krawat. Zapytany o jego pochodzenie zażartował, że jest to oficjalny krawat klubowy. Wkrótce po tym różowo zielony krawat stał się symbolem tego elitarnego klubu.



Krawaty - symbole londyńskiego Garrick Club
(zdjęcie pochodzi z www.socyberty.com)

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat Garrick Club a także innych angielskich klubach dla gentlemanów zapraszam do lektury poprzedniego artykułu, który znajdziecie TUTAJ.